W życiu zawodowym nawiązujemy umowy, które w sposób odpłatny zobowiązujemy się wykonywać na rzecz zleceniodawcy. Jednak czym jest praca w świetle przepisów prawa.

Definicja według Kodeksu pracy

Praca to przede wszystkim działanie człowieka o charakterze intelektualnym lub fizycznym, które stanowi źródło osiągnięcia określonego celu (materialnego lub niematerialnego) w ramach współpracy.

Najważniejszymi cechami pracy, które zostały unormowane przez ustawodawcę w przepisach Kodeksu pracy to:

• DOBROWOLNOŚĆ

Praca to wynik zgody obu stron umowy. Z art. 10 i 11 k.p. możemy dowiedzieć się, że każdemu przysługuje prawo do swobody wyboru pracy, a dodatkowo samo nawiązanie stosunku pracy powinno być zgodnym oświadczeniem woli pracownika i pracodawcy.

• PODPORZĄDKOWANIE

Polecenia – mają na celu szczegółowe określenie ogólnych obowiązków ustalonych przez obie strony (pracodawcę i pracownika) podczas nawiązywania stosunku pracy. Polecenia określają miejsce, czas i sposób wykonywania danej pracy. Pracodawca ma władzę kierowniczą, co wiąże się z możliwością wydawania pracownikowi nakazów, zakazów, wskazówek i instrukcji, których pracownik zobowiązuje się przestrzegać – na podstawie art. 100 §1 k.p.

• ODPŁATNOŚĆ

Praca ma cel zarobkowy, a dodatkowo na podstawie art. 84 k.p. stwierdza się, iż pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia, ani przenieść go na inną osobę. To podkreślenie faktu, iż wynagrodzenie należy się tylko temu pracownikowi, który osobiście świadczył daną pracę (wyjątkiem może być praca w ramach kary ograniczenia wolności).

• OSOBISTE ŚWIADCZENIE PRACY

Tu sytuacja wygląda inaczej niż w k.c. – nie ma możliwości zlecenia wykonania danej pracy przez inną osobę (skoro miała zostać wykonana osobiście, przez daną osobę). Dlaczego to takie ważne? Ponieważ pracodawca wybiera daną osobę na określone stanowisko, gdyż posiada sprecyzowane kwalifikacje czy umiejętności, które zaważyły o przyjęciu tej osoby na dane stanowisko.
Wyjątkami mogą być pewne sytuacje, uregulowane przepisami.

• KOOPERATYWNOŚĆ

Aby móc zrealizować określony cel, praca musi zostać wykonana w zespole tj. minimum dwuosobowym (pracodawca i pracownik), jednak w wielu przypadkach praca wykonywana jest w postaci działań wieloosobowych.

• RYZYKO PODMIOTU ZATRUDNIAJĄCEGO

Zatrudniając pracowników, to pracodawca ponosi ryzyko. Najczęściej wyodrębnia się 4 kategorie ryzyka pracodawcy:

• ryzyko gospodarcze – do pracodawcy należy obowiązek wypłaty wynagrodzenia za wykonaną pracę niezależnie od osiągniętych z tego tytułu efektów ekonomicznych.
• ryzyko techniczne – pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie narzędzia, niezbędne do wykonania pracy
• ryzyko osobowe – pracodawca odpowiada za dobór pracowników i ponosi konsekwencje wyboru
• ryzyko socjalne – podmiot zatrudniający zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia również w sytuacji zawieszenia obowiązku świadczenia pracy pracownika. Takim przykładem jest wynagrodzenie za czas choroby

Jeśli zastanawiasz się jaki charakter ma dana umowa, cywilnoprawny lub charakter podlegający ochronie prawa pracy, sąd zaleca wykonanie bilansu najważniejszych cech danej umowy. W przypadku cechy okażą się równo rozłożone, sąd przychyli się do woli stron i rozważy fakt, jak nazwały swoją umowę.