Pod koniec listopada 2020 roku Najwyższa Izba Kontroli opublikowała informacje na temat funkcjonowania systemu kontroli przesyłek pocztowych i kurierskich o deklarowanych niskich wartościach przywożonych spoza Unii Europejskiej. Z przeprowadzonych czynności Najwyższej Izby Kontroli wynika, że obecny system weryfikacji przesyłek o niskich wartościach jest nieskuteczny. Przepisy krajowe w zakresie kontroli tych przesyłek nie są dostosowane do ich masowej skali, a Poczta Polska S.A. nie dysponuje danymi elektronicznymi, niezbędnymi do kontroli celno-skarbowej. Jak wskazali przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli „W efekcie, 99% przesyłek pocztowych i 96% przesyłek kurierskich o niskich wartościach jest dopuszczana do obrotu bez weryfikacji zasadności ich zwolnienia z należności celno-skarbowych. Stwarza to też swego rodzaju „zachętę” dla nadawców przesyłek do działań niezgodnych z obowiązującymi przepisami.”.

Jak wygląda aktualny system zwolnień przesyłek o niskiej wartości?

Cło:

Na podstawie art. 23 i 24 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych zwolnione z należności celnych przywozowych są przesyłki zawierające towary o niewielkiej wartości wysyłane bezpośrednio z państwa trzeciego do odbiorcy znajdującego się we Wspólnocie. „towary o niewielkiej wartości” oznaczają towary, których rzeczywista wartość nie przekracza 150 EUR na przesyłkę. Zwolnienia nie stosuje się do:
-wyrobów alkoholowych,
-perfum i wód toaletowych,
-tytoniu i wyrobów tytoniowych.

Podatek od towarów i usług:

Na podstawie art. 51 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłkach wysyłanych z terytorium państwa trzeciego bezpośrednio do odbiorcy przebywającego na terytorium kraju, pod warunkiem że łączna wartość towarów w przesyłce nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 22 euro. Zwolnienia od podatku, o którym mowa powyżej nie stosuje się do:
-napojów alkoholowych;
-tytoniu i wyrobów tytoniowych;
-perfum i wód toaletowych.
Zwolnienia od podatku nie stosuje się również do towarów importowanych w drodze zamówienia wysyłkowego.

Zwolnienie przesyłek będących prezentami

Cło:

Zgodnie z art. 25 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych zwolnione z należności celnych zwolnione z należności celnych przywozowych są towary zawarte w przesyłkach wysyłanych z państwa trzeciego przez osobę fizyczną do innej osoby fizycznej, mieszkającej na obszarze celnym Wspólnoty, pod warunkiem że taki przywóz ma charakter niehandlowy. Za „przywóz o charakterze niehandlowym” uważa się przywóz przesyłek, które:
-mają charakter okazjonalny,
-zawierają towary wyłącznie na własny użytek odbiorcy lub jego rodziny, które nie wskazują ani swoim charakterem, ani ilością na ich przeznaczenie handlowe,
-są wysyłane do odbiorcy przez nadawcę bez żadnego rodzaju opłat.
Zwolnienia określone w art. 25 ust. 1 stosuje się do kwoty 45 EUR na przesyłkę. Jeśli wartość całkowita dwóch lub więcej przedmiotów, przypadająca na jedną przesyłkę, przekracza kwotę 45 EUR na takie przedmioty przyznawane są zwolnienia do takich wysokości, jakie zostałyby przyznane, gdyby przedmioty te zostały przewiezione oddzielnie, przyjmując, że wartość pojedynczych przedmiotów nie może być dzielona.

Podatek od towarów i usług:

Zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłce wysyłanej z terytorium państwa trzeciego przez osobę fizyczną i przeznaczonej dla osoby fizycznej przebywającej na terytorium kraju, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:
1)ilość i rodzaj towarów nie wskazują na ich przeznaczenie handlowe;
2)odbiorca nie jest obowiązany do uiszczenia opłat na rzecz nadawcy w związku z otrzymaniem przesyłki;
3)przesyłki mają charakter okazjonalny.
Zwolnienia od podatku stosuje się, jeżeli wartość przesyłki nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 45 euro.

Nadzór nad przywozem towarów w przesyłkach pocztowych i kurierskich o niskich wartościach opierał się na fizycznych kontrolach wybranych przesyłek. Przy dynamicznie rosnącej skali handlu e-commerce, w pięciu objętych kontrolą NIK urzędach celno-skarbowych (w latach 2017-2019 I półrocze) zweryfikowano w ten sposób łącznie jedynie ok. 1 proc. przesyłek pocztowych i 4 proc. przesyłek kurierskich. To oznacza, że w przypadku 99 proc. przesyłek pocztowych o niskich wartościach i 96 proc. przesyłek kurierskich, które zostały dopuszczone do obrotu, nie weryfikowano zasadności zwolnienia ich z należności przywozowych. W ocenie NIK, sposób zorganizowania przez Pocztę Polską S.A. obrotu przesyłkami pocztowymi (stanowiącego łącznie 96 proc. obrotu przesyłkami o niskich wartościach spoza UE), w zakresie ich przedstawiania organom celno-skarbowym, nie stwarzał organom KAS warunków dla sprawowania skutecznego nadzoru nad tym obrotem, w tym zwalczania procederu unikania płacenia należności przywozowych.

Wnioski Najwyższej Izby Kontroli

Uwzględniając ryzyko niewdrożenia koncepcji nowego modelu odpraw celnych w obrocie pocztowym przed 1 lipca 2021 r. oraz przesunięcia terminu wdrożenia pakietu VAT e-commerce, a także mając świadomość, że nowe przepisy podatkowe nie rozwiązują w całości problemów dotyczących zaniżania wartości towarów przywożonych w przesyłkach o niskich wartościach, czy wykorzystywania tzw. „prezentów” do nadużyć celno-podatkowych, Najwyższa Izba Kontroli wnioskowała:
do Prezesa Rady Ministrów o:
-ponadresortowe działania wspierające Ministra Finansów i Pocztę Polską S.A. w zakresie wdrożenia nowego modelu odpraw celnych w obrocie pocztowym;
do Ministra Finansów i Szefa KAS o:
-zapewnienie egzekwowania obowiązujących przepisów dotyczących trybu i formy dokonywania zgłoszeń celnych przesyłek o niskich wartościach oraz egzekwowania obowiązku zapłaty należności celno-podatkowych z tytułu importu towarów w tych przesyłkach, albo wdrożenie zmian w tym zakresie;
-kształtowanie świadomości społecznej w zakresie obowiązków fiskalnych związanych z importem przesyłek spoza UE w ramach handlu e-commerce;
do Prezesa Zarządu Poczty Polskiej S.A. o:
-zintensyfikowanie działań w celu elektronizacji danych o przesyłkach, w zakresie niezbędnym do sprawowania kontroli celno-skarbowej.