Co do zasady podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
-dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,
-darowizny, polecenia darczyńcy,
-zasiedzenia,
nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu, nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności oraz
-nabycia praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Darowizna środków pieniężnych nie zawsze będzie podlegać opodatkowaniu

Badając, czy darowizna podlega opodatkowaniu należy wziąć pod uwagę kilka parametrów. Po pierwsze- stopień pokrewieństwa między darczyńcą i obdarowanym.
Co do zasady zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
-9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
-7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
-4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
-do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
-do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
-do grupy III – innych nabywców.

Drugą przesłanką jaką należy brać pod uwagę przy sprawdzeniu, czy dana transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn jest sposób przekazania środków pieniężnych. Bowiem zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Konieczne przekazanie darowizny na rachunek płatniczy obdarowanego

Jak wskazano powyżej, niektóre osoby będą mogły skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków darowizn, jeżeli we właściwy sposób udokumentują nabycie darowizny. Niezwykle istotne przy tym jest, że aby skorzystać ze zwolnienia darowana kwota pieniężna musi być przekazana na rachunek płatniczy obdarowanego. Powyższe wynika wprost z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach sygn. akt I SA/Gl 1570/19, w którym skład orzekający stwierdził, że aby skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków darowizn przewidzianego dla najbliższej rodziny, pieniądze muszą być przekazane za pośrednictwem banku na konto obdarowanego i zgłoszone w ciągu sześciu miesięcy. W zaistniałym stanie faktycznym obdarowany otrzymał pieniądze od matki w formie gotówkowej, a następnie dokonał ich wpłaty na konto w banku. Według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach takie postępowanie nie daje prawa do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

Odmienna teza Naczelnego Sądu Administracyjnego

W opozycji do wyżej wskazanego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach jest orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, sygn. II FSK 3954/17, w którym skład orzekający stwierdził, że wykładnia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie może sprowadzać się do szukania sensu poszczególnych wyrazów, lecz powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej. Omawiany przepis ma bowiem głównie cel społeczny – zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny. W wyżej wskazanej sprawie organ podatkowy wskazywał, że przesłanką skorzystania z przedmiotowej ulgi jest łączne spełnianie wymienionych w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn warunków, tj. zgłoszenie nabycia w ustawowym terminie oraz udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania ich na rachunek bankowy nabywcy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Nie uprawnia natomiast do skorzystania ze zwolnienie wpłata własna podatnika na rachunek bankowy jak również uiszczenie zaległego podatku. W związku z tym, że organy podatkowe w zaistniałym stanie faktycznym nie podważały pewności prawnopodatkowej nabytego majątku. Wola darczyńcy nie budziła jakichkolwiek wątpliwości. Wolę tę potwierdzała zawarta umowy darowizny, a umowy tej organy podatkowe nie kwestionowały. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał przy tym, że należy też pamiętać o tym, że operacje bankowe nie kreują prawnej przyczyny czynności prawnej. Jednak w niniejszej sprawie trudno byłoby podważyć wykonane operacje bankowe wobec dokonania rzeczywistych czynności. W związku z powyższym otrzymane pieniądze, które następnie są wpłacane przez obdarowanego na konto bankowe, prawo do zwolnienia z podatku zostaje zachowane.