Co do zasady podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki. Obowiązek podatkowy w przypadku umowy pożyczki ciąży na pożyczkobiorcy. Podstawą opodatkowania w takiej sytuacji jest kwota lub wartość pożyczki. Stawka podatku wynosi 2 % (stawka od 01.01.2019 będzie wynosić 0,5%). Ustawodawca przewidział jednak zwolnienie od podatku dla członków najbliższej rodziny zaliczanych do tak zwanej pierwszej grupy podatkowej.

Kogo ustawodawca zalicza do najbliższej rodziny?

Do członków najbliższej rodziny, którzy po spełnieniu odpowiednich warunków będą mogli skorzystać ze zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych przy umowie pożyczki ustawodawca zaliczył:
-małżonka,
-zstępnych (np. dziecko, wnuk, prawnuk itd.),
-wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.),
-pasierba,
-rodzeństwo,
-ojczyma i macochę.

Kiedy pożyczki między członkami najbliższej rodziny nie są opodatkowane?

Pierwszą przesłanką, która pozwoli podatnikowi uniknąć opodatkowania w przypadku pożyczki od członka najbliższej rodziny jest kryterium kwotowe. Opodatkowaniu nie będą podlegać umowy pożyczki zawierane z tym samym członkiem najbliższej rodziny, których suma w okresie 5 lat nie będzie przekraczać 9 637 zł. W przypadku, gdy kwota pożyczki przekroczy ustawowy limit, podatnik nadal będzie miał możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych po spełnieniu określonych przepisami warunków.

Jakich formalności trzeba dochować, aby uniknąć opodatkowania?

W przypadku pożyczek udzielanych w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między członkami najbliższej rodziny zaliczanymi do pierwszej grupy podatkowej, których kwota przekracza 9 637 zł podatnik może skorzystać ze zwolnienia od zapłaty podatku pod warunkiem, że:
–złoży deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
–pożyczkobiorca udokumentuje otrzymanie pieniędzy dowodem przekazania ich na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Jakie są skutki powołania się na pożyczkę otrzymaną od członka najbliższej rodziny?

W przypadku, gdy podatnik który zawarł umowę pożyczki z członkiem najbliższej rodziny, której kwota przekraczała 9 637 zł nie dochował przewidzianych przepisami warunków pozwalających na zwolnienie go od opodatkowania powoła się na nią przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej sankcyjna stawka podatku od tej pożyczki wyniesie 20 %.