Pracodawcy mogą zgodzić się na użyczenie samochodu służbowego do celów prywatnych pracownika. Takie zachowanie rodzi jednak liczne konsekwencje podatkowe.

Czy użyczenie pracownikowi samochodu osobowego stanowi jego przychód?

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nieodpłatne użyczenie samochodu służbowego pracownikowi do jego celów prywatnych będzie stanowiło dla pracownika przychód ze stosunku pracy, jako wartość z innych nieodpłatnych świadczeń.

W jaki sposób obliczyć przychód pracownika z tytułu nieodpłatnego użyczenia samochodu służbowego do celów prywatnych?

W zależności od tego, czy pracownik spółki może użytkować samochód przez cały miesiąc, czy też przez jego część, należałoby ustalić przychód albo w kwocie stałej – odpowiednio 250 zł, bądź 400 zł (art. 12 ust. 2a u.p.d.o.f.), albo też w kwocie 8,33 zł, bądź 13,33 zł za każdy dzień używania samochodu (art. 12 ust. 2b u.p.d.o.f.).
Bowiem zgodnie z art. 12 ust. 2a u.p.d.o.f. wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:
1) 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3,
2) 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.
Ustęp 2b tego samego artykułu stanowi, że w przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot określonych w ustępie 2a. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią ponadto, że jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi
z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością określoną
w ust. 2a albo ust. 2b i odpłatnością ponoszoną przez pracownika.

Czy wartość przychodu z nieodpłatnych świadczeń, jakim jest użyczenie samochodu pracownikowi do celów prywatnych stanowi dla pracodawcy koszt uzyskania przychodu?

Analizując orzecznictwo, należy stwierdzić, że nie jest możliwe zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów pracodawców wartości przychodu ze świadczeń nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych uzyskiwanych przez pracowników korzystających z samochodów służbowych dla celów prywatnych. W ocenie organów podatkowych nieodpłatne świadczenie, jakie uzyskują pracownicy nie jest kosztem poniesionym przez pracodawcę bowiem wartość nieodpłatnego świadczenia jest naliczona i dodana do dochodów pracowników, które podlegają opodatkowaniu, ale nie jest przez pracodawcę wypłacona, a zatem i poniesiona. Co istotne nieodpłatne świadczenie, jakim niewątpliwie jest użyczenie pracownikom samochodów służbowych do ich celów prywatnych nie jest ponoszone w celu osiągnięcia przez pracodawcę przychodu. Cele prywatne pracowników nie pozostają również w związku z osiąganym przez pracodawcę przychodem (zob. postanowienie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z dnia 16 lutego 2006 r., DP/PD/423-0157/1/05/AP.).

Czy udostępnianie samochodów na cele prywatne pracowników wpływa na możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dokonywanych od tych samochodów odpisów amortyzacyjnych?

Udostępnianie samochodów służbowych przez pracodawcę na cele prywatne pracowników w sposób odpłatny, czy też nieodpłatny nie ma wpływu na możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od tych samochodów jeżeli oczywiście stanowią one podlegające amortyzacji środki trwałe. Należy przy tym zaznaczyć, że sporną jest kwestia możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów eksploatacji (m.in. wydatków na paliwo) samochodów, które są udostępniane na cele prywatne pracowników. W tej kwestii istnieją spory orzecznicze. W Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 13 grudnia 2010 r., IBPBI/2/423-1784/10/PC organ podatkowy stwierdził, że koszty eksploatacji samochodu służbowego użyczonego pracownikowi do jego celów prywatnych stanowią w całości koszty uzyskania przychodów niezależnie od tego, czy użyczenie jest odpłatne czy nieodpłatne. Jednak można znaleźć również interpretacje, w których organy podatkowe nie godzą się z powyższym stanowiskiem np. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 grudnia 2010 r., ILPB4/423-169/10-6/DS.

Jakie są konsekwencje na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług użyczenia pracownikowi samochodu służbowego?

W przypadku podatku od towarów i usług użyczenie przez pracodawcę firmowego samochodu pracownikowi dla jego celów prywatnych stanowi podlegające opodatkowaniu nieodpłatne świadczenie usługi. Podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tej usługi, tj. przypadająca na okres używania część ceny nabycia samochodu (o ile przy nabyciu samochodu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia) oraz przypadająca na okres używania część wydatków związanych
z utrzymaniem samochodu, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.