Na co dzień podejmujemy wiele decyzji – to naturalna część życia. Wyobraźmy sobie dzień osoby pracującej. Rano, jeszcze przed pierwszą kawą, musi zdecydować, czy ubrać się elegancko na spotkanie z klientem, czy wybrać wygodniejszy strój, bo czeka ją długi dzień w biurze. Potem pojawia się kolejne pytanie: zdążyć zrobić śniadanie w domu, czy kupić coś w biegu w drodze do pracy.

W pracy decyzji jest jeszcze więcej. Trzeba ustalić, czy najpierw odpowiedzieć na zaległe maile, czy od razu zabrać się za przygotowanie prezentacji na popołudniowe spotkanie. Kiedy dzwoni klient z pilnym problemem, trzeba zdecydować, czy przerwać aktualne zadanie i zająć się nim od razu, czy spróbować przełożyć rozmowę na później.

Po całym dniu pełnym wyborów pojawiają się te prywatne – czy iść wieczorem na zakupy, czy jednak zamówić jedzenie z dostawą, czy znaleźć chwilę na trening, czy po prostu położyć się wcześniej spać. Nawet odpoczynek staje się kwestią decyzji.

Właśnie tak wygląda codzienność – nieustanne wybieranie między różnymi opcjami, drobnymi i dużymi, prywatnymi i zawodowymi.

Często mamy nadzieję, że uda nam się uzyskać pełny zestaw informacji przed podjęciem decyzji, lecz w praktyce rzadko kiedy jest to możliwe. Niepewność, brak czasu, sprzeczne dane czy nieprzewidywalność przyszłości sprawiają, że decyzje podejmujemy w warunkach niedostatku wiedzy. Właśnie wtedy na pierwszy plan wysuwa się odwaga decyzyjna czylo zdolność do działania mimo ryzyka i braku pełnych danych.

Odwaga decyzyjna nie oznacza lekkomyślności ani impulsywności. Wręcz przeciwnie, jest to umiejętność zbalansowanego podejścia, które łączy analizę dostępnych faktów, intuicję, a także gotowość do wzięcia odpowiedzialności za konsekwencje. Liderzy, przedsiębiorcy, ale też zwykli ludzie podejmujący życiowe wybory, nie mogą pozwolić sobie na paraliż decyzyjny. Właśnie w tym tkwi kluczowa różnica między odwagą a biernością: odważny decydent akceptuje ryzyko i działa, zamiast czekać na idealny moment, który często nigdy nie nadchodzi.

Warto zauważyć, że brak pełnych danych jest naturalnym stanem rzeczywistości. Świat jest zbyt złożony, aby przewidzieć każdy scenariusz. Ekonomiści mówią o tzw. „ograniczonej racjonalności” – ludzie podejmują decyzje w granicach tego, co wiedzą i co są w stanie przetworzyć. To, co odróżnia osoby skuteczne, to zdolność do wykorzystania dostępnych informacji i podjęcia działania mimo niepewności. Paradoksalnie, próba gromadzenia absolutnie pełnych danych często prowadzi do stagnacji. Proces decyzyjny wydłuża się, aż w końcu okazuje się, że szansa została zaprzepaszczona.

Jak zatem radzić sobie z decyzjami podejmowanymi w warunkach braku kompletnej wiedzy?

Po pierwsze, warto zrozumieć, że decyzja to proces, a nie jednorazowy akt. Składa się on z etapów: rozpoznania problemu, zebrania dostępnych danych, oceny możliwych opcji, wyboru oraz wreszcie korekty w oparciu o napływające informacje. To ostatnie – elastyczność i gotowość do modyfikacji, jest szczególnie istotne. W praktyce oznacza to, że podjęcie decyzji nie musi być ostateczne. Możemy działać etapami, testować rozwiązania, uczyć się na błędach i wprowadzać poprawki. Odwaga decyzyjna przejawia się więc nie tylko w samym wyborze, ale także w zdolności do przyznania się do pomyłki i korekty kursu.

Drugim ważnym elementem jest umiejętność posługiwania się intuicją. Choć intuicja często bywa postrzegana jako coś subiektywnego czy nieracjonalnego, w rzeczywistości stanowi efekt wieloletnich doświadczeń, które nasz umysł przetwarza w sposób nieuświadomiony. Szczególnie w sytuacjach, gdy dane są niepełne lub niejednoznaczne, intuicja może być cennym przewodnikiem. Oczywiście, nie powinna zastępować logicznej analizy, ale może ją wspierać. Najskuteczniejsi decydenci to ci, którzy potrafią łączyć twarde fakty z miękkim wyczuciem sytuacji.

Kolejnym aspektem jest zarządzanie ryzykiem.

Odwaga decyzyjna nie polega na ignorowaniu zagrożeń, lecz na ich świadomym oszacowaniu. Warto zadać sobie pytanie: jakie są najgorsze możliwe konsekwencje mojej decyzji i czy jestem gotów je zaakceptować? Czasem okazuje się, że ryzyko wcale nie jest tak duże, jak się wydaje, a strach wynika bardziej z nieznanego niż z realnych zagrożeń. Przyjęcie takiej perspektywy pozwala spojrzeć na decyzję w bardziej racjonalny sposób.

Nie można też pominąć roli odpowiedzialności. Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności wymaga gotowości do przyjęcia konsekwencji -zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. To właśnie odróżnia odwagę od zwykłego przypadku. Decyzja podjęta bez danych, ale z wiarą, że „jakoś to będzie”, to raczej hazard niż odpowiedzialność. Natomiast decyzja, która uwzględnia dostępne informacje, ryzyko oraz cele, nawet jeśli nie prowadzi do idealnego rezultatu, buduje wiarygodność i zaufanie.

W praktyce warto wypracować kilka strategii, które pomagają w podejmowaniu odważnych decyzji bez pełnych danych. Jedną z nich jest zasada 70% informacji, znana m.in. z podejścia stosowanego przez amerykańskich generałów. Mówi ona, że jeśli posiadamy około 70% potrzebnych danych, to należy podejmować decyzję, zamiast czekać na komplet. Pozostałe 30% można uzupełniać w trakcie działania. Inną techniką jest scenariuszowanie, czyli przygotowanie kilku możliwych wariantów przyszłości i planów awaryjnych. Dzięki temu nawet jeśli rzeczywistość zaskoczy, jesteśmy przygotowani na różne ewentualności.

Nie można zapominać także o odwadze w komunikacji. Liderzy, którzy podejmują decyzje, często spotykają się z krytyką. W sytuacji braku pełnych danych łatwo o zarzuty, że coś można było zrobić inaczej. Odwaga decyzyjna polega również na umiejętności zakomunikowania powodów wyboru i przekonania innych do podjętego kierunku. Transparentność i szczerość w tłumaczeniu racji stojących za decyzją budują zaufanie zespołu i redukują poczucie chaosu.

Na koniec warto zauważyć, że odwaga decyzyjna nie jest wrodzoną cechą, lecz umiejętnością, którą można rozwijać. Ćwiczenie szybkich wyborów w drobnych sprawach, wyciąganie wniosków z porażek, poszerzanie wiedzy o technikach decyzyjnych czy praca nad własnym nastawieniem do ryzyka – wszystko to sprawia, że z czasem łatwiej jest działać mimo niepewności. Każda podjęta decyzja, nawet ta nieidealna, rozwija nasze kompetencje i przygotowuje na większe wyzwania.

Przykład odwagi decyzyjnej w niewielkiej firmie

W małej firmie odwaga decyzyjna może przejawiać się wtedy, gdy właściciel świadomie rezygnuje ze współpracy z klientem, który – choć zostawia sporo pieniędzy – nie szanuje ludzi. Wyobraź sobie klienta, który poniża pracowników, podważa ich kompetencje i traktuje ich z góry. Każde spotkanie czy rozmowa telefoniczna kończy się napiętą atmosferą, a zespół coraz częściej wychodzi z pracy sfrustrowany i zniechęcony.

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie można sobie pozwolić na stratę takiego kontraktu, szczególnie, gdy firma nie jest duża, a budżet zawsze wymaga czujności. Ale właściciel podejmuje trudną, odważną decyzję: kończy współpracę. Chroni w ten sposób morale swojego zespołu, wysyła jasny sygnał, że w jego firmie szacunek jest ważniejszy niż pieniądze, a także otwiera drzwi do nowych, zdrowszych relacji biznesowych. Pokazuje też, że o dobrego, pracowitego i oddanego  pracownika jest trudniej niż o dużego klienta.

Podsumowując, odwaga decyzyjna to sztuka działania w warunkach niedoskonałej wiedzy. Wymaga równowagi między analizą a intuicją, świadomości ryzyka, gotowości do poniesienia odpowiedzialności oraz elastyczności w reagowaniu na zmieniające się okoliczności. W świecie, w którym nigdy nie będziemy mieli pełnych danych, to właśnie ta odwaga decyzyjna pozwala nam iść naprzód, zamiast tkwić w stagnacji. Jak powiedział pewien znany przedsiębiorca: „lepiej podjąć niedoskonałą decyzję dziś, niż perfekcyjną jutro, gdy będzie już za późno”.