Cele biznesowe w przedsiębiorstwach powinny przede wszystkim:

1) być ze sobą spójne i prowadzić organizację we wspólnym, ściśle określonym kierunku,

2) uwzględniać zarówno analizy otoczenia, jak i wewnętrzną sytuację organizacji – jej zasoby oraz potencjał,

3) być ustalane z uwzględnieniem potrzeb różnych grup interesu,

4) odwoływać się do misji i wizji rozwoju przedsiębiorstwa.

Ponadto cel powinien też pokazywać, w sposób pośredni lub bezpośrednio, jakąś korzyść osobie lub grupie osób, które zdecydowały się podjąć działanie, by go osiągnąć. Zastanowienia wymaga więc pytanie, na czyich barkach w największym stopniu będzie leżała realizacja celu. Cel powinien zatem zostać sformułowany z wykorzystaniem języka korzyści, skierowanego właśnie do tej wyodrębnionej osoby lub grupy osób.

Aby działania nieukierunkowane i niezaplanowane nie przerodziły się w chaos, nieprzynoszący efektów, należy postawić konkretne cele porządkujące działanie.

Wyznaczenie celu jeszcze przed podjęciem działania jest niezwykle ważne z kilku powodów:

– cel wskazuje kierunek dla ogółu działań, dzięki czemu łatwo ocenić przydatność poszczególnych z nich i używać zasobów maksymalnie efektywnie;
– cel synchronizuje wysiłki różnych ludzi i różnych struktur;
– cel mobilizuje pracowników, ponieważ wiedzą oni, dokąd zmierzają, dlaczego warto jest się poświęcać oraz nadaje sens podejmowanym działaniom;
– osiągnięcie celu jest jednym z najlepszych motywatorów, tak dla liderów, jak i ich zespołów;
– odpowiednio sprecyzowany cel staje się nieocenionym narzędziem mogący służyć do oceny postępów w ramach podjętych działań, ich efektywności i stopnia realizacji.

Wyznaczenia celów firmy wymaga w pierwszej kolejności określenia misji i wizji firmy.

Ustalenie misji i wizji firmy najczęściej należy do kompetencji właściciela firmy, ewentualnie akcjonariuszy i udziałowców.

Misja i wizja

Misja to jest wyznaczanie wartości, jakie firma chce promować lub chronić np. rzetelność, przyjazne nastawienie do klientów itp. Wizja natomiast, to pożądany obraz firmy w bliższej i dalszej przyszłości. Wizją może być np. osiągnięcie przez firmę pozycji lidera w branży cukierniczej w ciągu najbliższych 5 lat albo osiągnięcie pozytywnego bilansu handlowego z firmami z innych państw Unii Europejskiej w okresie 10 lat.

Po ustaleniu misji i wizji, które można nazwać wymarzonym stanem, w jakim ma znaleźć się firma, następnym etapem jest określenie – tym razem przez zarząd – konkretnych planowanych działań koniecznych do zrealizowania w bliższym lub dalszym czasie, czyli wyznaczenie ulokowanych w czasie i przestrzeni zadań do wykonania, dzięki którym osiągnięcie tego wymarzonego stanu nabierze realnych kształtów.

Oprócz określania celów bardzo ważnym zadaniem właścicieli firm jest również umiejętne ich równoważenie, które może świadczyć o posiadaniu lub braku kompetencji członków zarządu w tym zakresie.

Członkowie zarządu muszą umieć znaleźć odpowiedź na wiele pytań, m.in.: na pytanie, co w danej chwili jest ważniejsze dla firmy:

1) większy zysk czy większa sprzedaż,
2) inwestycje w technologie czy w rozwój osobisty pracowników,
3) zatrudnienie nowych pracowników do działu produkcji, czy do działu marketingu,

Sztuka zarządzania polega też na umiejętności różnicowania wagi celów w zależności od wyników osiąganych w danym momencie w firmie – dziś może być ważniejszy wzrost zysku, a jutro wzrost sprzedaży.

W jaki sposób równoważyć cele? Na to niestety, podobnie jak w przypadku wielu innych zagadnień biznesowych, nie ma prostej odpowiedzi. Każdy biznes ma swoją specyfikę, więc ostateczne decyzje zawsze należą wyłącznie do zarządzających.